โรคเริม เป็นโรคติดต่อที่หลายคนมักมองข้าม แต่แท้จริงแล้วเป็นโรคที่มีผลกระทบต่อทั้งสุขภาพกาย และจิตใจ ผู้ที่ติดเชื้อไวรัส HSV อาจเผชิญกับอาการที่ไม่พึงประสงค์ เช่น ตุ่มน้ำ ผื่นแดง และอาการปวดแสบปวดร้อน รวมถึงความเสี่ยงต่อการกลับมาเป็นซ้ำของอาการ แม้ว่าโรคเริมจะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่การดูแล และป้องกันที่ถูกต้องสามารถช่วยลดความรุนแรง และเพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับผู้ป่วยได้
โรคเริม คืออะไร?
โรคเริม (Herpes) เป็นโรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อไวรัสกลุ่ม Herpes Simplex Virus (HSV) ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ชนิดหลัก ได้แก่
- HSV-1 มักพบการติดเชื้อบริเวณปาก และริมฝีปาก (oral herpes)
- HSV-2 มักพบการติดเชื้อบริเวณอวัยวะเพศ (genital herpes)
ทั้งสองชนิดสามารถติดต่อได้ผ่านการสัมผัสโดยตรงกับรอยโรค หรือของเหลวที่มีเชื้อไวรัสอยู่
สาเหตุของโรคเริม
โรคเริมเกิดจากการติดเชื้อไวรัส Herpes Simplex Virus (HSV) ซึ่งสามารถติดต่อได้ผ่าน
- การสัมผัสโดยตรง สัมผัสกับรอยโรค ตุ่มน้ำ หรือของเหลวที่มีไวรัส
- การมีเพศสัมพันธ์ ทั้งทางปาก ช่องคลอด หรือทางทวารหนัก
- การใช้สิ่งของร่วมกัน เช่น ผ้าเช็ดตัว แก้วน้ำ หรืออุปกรณ์ที่สัมผัสกับรอยโรค
- การติดเชื้อจากแม่สู่ลูก ระหว่างการคลอด หากแม่มีเริมบริเวณอวัยวะเพศ
อาการของโรคเริม
- อาการในระยะแรก (ระยะเฉียบพลัน)
- ผื่นแดง และตุ่มน้ำใส: เกิดผื่นหรือตุ่มน้ำขนาดเล็กบริเวณที่ติดเชื้อ เช่น ริมฝีปาก อวัยวะเพศ หรือรอบปาก
- อาการคันหรือปวดแสบปวดร้อน: เป็นลักษณะเฉพาะที่มักเกิดก่อนการปรากฏของตุ่มน้ำ
- ตุ่มแตก และตกสะเก็ด: ตุ่มน้ำจะแตกออก และทิ้งรอยแผลไว้ จากนั้นจะตกสะเก็ด และหายไปในที่สุด
- อาการเรื้อรังหรือการกลับมาเป็นซ้ำ
- โรคเริมเป็นโรคที่ไวรัสจะยังคงซ่อนตัวในร่างกาย แม้ว่าอาการจะหายแล้ว
- การกลับมาเป็นซ้ำมักเกิดจากปัจจัยกระตุ้น เช่น ความเครียด ภูมิคุ้มกันต่ำ หรือการสัมผัสแสงแดด
- อาการอื่นที่เกี่ยวข้อง อาจมีอาการไข้ ปวดหัว และต่อมน้ำเหลืองโต โดยเฉพาะในระยะแรกของการติดเชื้อ
การวินิจฉัยโรคเริม
- การตรวจร่างกาย แพทย์ตรวจดูรอยโรคหรือตุ่มน้ำบริเวณที่สงสัย
- การตรวจทางห้องปฏิบัติการ แพทย์อาจเก็บตัวอย่างจากตุ่มน้ำเพื่อตรวจหาเชื้อไวรัส HSV
- การตรวจเลือด ใช้ในกรณีที่ไม่มีรอยโรคหรือเมื่อต้องการยืนยันการติดเชื้อในระยะยาว
การรักษาโรคเริม
แม้ว่าโรคเริมจะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่การรักษามุ่งเน้นที่การควบคุมอาการ และป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ
- การใช้ยาต้านไวรัส (Antiviral Drugs) ยาที่นิยมใช้ เช่น Acyclovir, Valacyclovir, Famciclovir ยาต้านไวรัสช่วยลดระยะเวลาของการเกิดอาการ และความรุนแรง
- การดูแลแผล รักษาความสะอาดบริเวณที่มีรอยโรค หลีกเลี่ยงการเกาหรือแกะแผล เพื่อป้องกันการแพร่กระจาย
- การรักษาเพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ (Suppressive Therapy) เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการซ้ำบ่อยครั้ง ซึ่งการใช้ยาต้านไวรัสในขนาดต่ำต่อเนื่องเพื่อป้องกันการเกิดอาการ
การป้องกันโรคเริม
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสรอยโรค หลีกเลี่ยงการสัมผัสโดยตรงกับผู้ที่มีรอยโรคเริม
- ใช้ถุงยางอนามัย การใช้ถุงยางอนามัยช่วยลดโอกาสการแพร่เชื้อทางเพศสัมพันธ์
- ดูแลสุขภาพ และภูมิคุ้มกัน พักผ่อนให้เพียงพอ กินอาหารที่มีประโยชน์ และออกกำลังกาย
- ระวังการใช้ของร่วมกัน หลีกเลี่ยงการใช้สิ่งของที่อาจปนเปื้อนเชื้อ เช่น ผ้าเช็ดตัวหรือแก้วน้ำ
- แจ้งคู่ครองหรือคู่นอน หากคุณมีเชื้อเริม ควรแจ้งคู่ครองเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ
อ่านบทความอื่น ๆ เพิ่มเติม
โรคเริมเป็นโรคที่พบได้บ่อย และแม้จะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่การดูแลรักษาอย่างเหมาะสมสามารถช่วยควบคุมอาการ และป้องกันการแพร่กระจายได้ การหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง การป้องกันอย่างเคร่งครัด และการใช้ยาต้านไวรัสเมื่อจำเป็น จะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตได้อย่างปกติ และมั่นใจในสุขภาพของตนเอง