ในยุคที่ความรู้ด้านการรักษาเอชไอวี (HIV)พัฒนาอย่างก้าวกระโดดคำว่า Viral Load จะกลายเป็นสิ่งสำคัญที่กำหนดทั้งสุขภาพของการบริโภค และการแพร่เชื้อสู่ผู้อื่น หลายคนอาจได้ยินแนวคิด U=U หรือตรวจวินิจฉัย = ไม่แพร่เชื้อเชื้อจุลินทรีย์ที่สามารถตรวจสอบ Viral Load ได้ที่ต่ำแค่ไหนถึงจะปลอดภัยจริง?
การทำความเข้าใจว่าปริมาณของไวรัสต่ำในระดับปานกลางถึงเชื้อแพร่ได้เป็นเกณฑ์มาตรฐานตามเกณฑ์ทางการแพทย์พร้อมคำอธิบายจำนวนมากที่สามารถพบได้ที่ไวรัสจึงถือว่าสามารถถ่ายทอดเชื้อได้ถึงความสัมพันธ์ได้องค์ประกอบที่ความเข้มข้นของเชื้อเอชไอวีเตาอบปฏิบัติระดับ Viral Load ให้อยู่ในจุดวิจารณ์ทั้งต่อตนเอง และคนรอบข้าง
Viral Load คืออะไร?
ปริมาณของไวรัส คือ ค่าปริมาณไวรัสในเลือดที่วัดได้จากการค้นหาทางใดบ้างในผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวีค่านี้จะบอกได้ว่าร่างกายมีไวรัสไอวีมากหรือน้อยเพียงใด
ค่าตรวจสอบการตรวจวัด Viral Load มีหน่วยเป็นสำเนา/มล ซึ่งหมายถึงจำนวนขิงของไวรัสต่อร่างกายของเลือดเริ่มต้นเมื่อยาต้านไวรัสค่า Viral Load จะมักจะส่งผลต่อเนื่องโดยตรงกับการแพร่กระจายของเชื้อ และโรคด้วยโรคเกาต์ของร่างกาย
Viral Load ต่ำแค่ไหน ถึงจะไม่แพร่เชื้อได้?
คำว่า Viral Load ต่ำในส่วนต่างๆ ของส่วนต่างๆ ของเอชไอวีบางครั้งอาจหมายถึง การมีไวรัสน้อยๆ เท่านั้น แต่หมายถึงระดับที่ต่ำจนสามารถตรวจพบได้ด้วยเครื่องมือมาตรฐานของบางครั้งซึ่งระดับนี้เรียกว่า ตรวจไม่พบ หรือตรวจตรวจพบ
ตามหลักการขององค์การอนามัยโลก (WHO) และศูนย์ควบคุมโรคของสหรัฐอเมริกา (CDC) ระดับ Viral Load ที่ถือว่าเป็นเรื่องปกติแพร่เชื้อได้คือประมาณ 200 สำเนา/มล. และความเข้มข้นของประเทศต่างๆ องค์ประกอบที่ตรวจอาจสามารถตรวจพบไวรัสได้ตั้งแต่ระดับ 50 สำเนา/มล. หรือสูงกว่า 20 สำเนา/มล. ดังนั้นผลการตรวจสอบของ Viral Load ระดับปานกลาง และผู้ป่วยยังคงรับประทานยาต้านไวรัสART ถือว่าเข้าระดับสูงของแนวคิด U=U (Undetectable = Untransmittable)
อย่างไรก็ดี การจะคงสถานะ Viral Load ต่ำได้นั้น ต้องอาศัยการดูแลต่อเนื่อง เช่น
- กินยาต้านไวรัส ART ให้ตรงเวลา
- อย่าหยุดยาเองโดยพลการ
- ตรวจสอบ และติดตาม Viral Load อย่างสม่ำเสมอ
- การให้ยาต้านไวรัสในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการของ Viral Load ให้ผู้ป่วย ตรวจดูอาการ และสามารถใช้ชีวิตเพื่อตรวจสอบความสัมพันธ์ได้อย่างปลอดภัยโดยไม่แพร่ให้คู่นอน
ดังนั้นคำตอบของคำถามเช่น Viral Load แค่ไหน? คือที่ตั้งต่ำจนเครื่องมือแพทย์สามารถตรวจพบได้ และต้องตรวจตรวจสอบอย่างต่อเนื่อง และยาวนานจะไม่มีการกล่าวถึงในการถ่ายทอดเอชไอวีความสัมพันธ์
ยาไวรัสส่งผลต่อ Viral Load อย่างไร?
สาเหตุของต้านไวรัส (Antiretroviral Therapy: ART) อย่างต่อเนื่อง และถูกต้องจะช่วยกดระดับ Viral Load ให้ต่ำลงในกลุ่มเป้าหมายของการรักษาคือทำให้ระดับไวรัสต่ำจนตรวจไม่พบ(Undetectable)
ภายในเวลา 1–6 เดือนหลังเริ่ม ART อย่างเคร่งครัดค่า Viral Load ภายในร่างกายที่เครื่องมือแพทย์สามารถควบคุมได้ซึ่งถือเป็นสัญญาณบวกต่อสุขภาพของอวัยวะ และร่างกายคู่นอน
ตรวจไม่พบ (Undetectable) วิธีการอะไร?
คำตรวจไม่พบ หรือตรวจไม่พบในทางการแพทย์หมายถึงระดับ Viral Load ที่ต่ำกว่าที่กล่าวมาสามารถตรวจพบได้ต่ำกว่า 20 หรือ 50 สำเนา/มล. เครื่องมือที่ใช้
สาเหตุของไวรัสหมดไปจากร่างกาย แต่หมายถึงไวรัสมีข้อสังเกตจนสามารถตรวจวัดได้มาตรฐาน และที่สำคัญคือสามารถแพร่กระจายเชื้อให้ผู้อื่นได้ผ่านความเชื่อถือ
ข้อเท็จจริง VS ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับ Viral Load และ U=U
| ความเชื่อผิด | ความจริง |
| มีเชื้ออยู่ก็ต้องแพร่ได้เสมอ | ไม่จริง หากตรวจไม่เจอ (Undetectable) ก็ไม่สามารถแพร่เชื้อได้ |
| ต้องใช้ถุงยางทุกครั้งแม้ Viral Load ต่ำ | ถ้าผลตรวจ Undetectable อย่างต่อเนื่อง ก็ปลอดภัยแม้ไม่ใช้ถุงยาง (แต่ถุงยางช่วยป้องกัน STI อื่นๆ ได้) |
| ตรวจไม่เจอแปลว่าหายขาด | ยังไม่ใช่การหายขาด ไวรัสยังอยู่ในร่างกายในระดับต่ำมาก |
| ไม่ต้องตรวจ Viral Load ถ้ารู้สึกสบายดี | ต้องตรวจตามกำหนดเพื่อยืนยันว่า Viral Load ยังต่ำต่อเนื่อง |
คำแนะนำสำหรับผู้มีเชื้อเอชไอวี เกี่ยวกับ Viral Load
Viral Load เป็นสิ่งสำคัญเพราะเป็นหัวใจในการควบคุมโรค และการแพร่กระจายของเชื้อให้ผู้อื่นที่มีคุณสมบัติคุณภาพชีวิตที่ดี และการรักษารายละเอียดของแต่ละข้อได้แก่
กินยาต้านไวรัส ART ตรงเวลาไม่หยุดยาโดยพลการ
ART (Antiretroviral Therapy) คือยาต้านไวรัสที่ดูแลปริมาณไวรัสเอชไอวีให้ลดลงจนสามารถตรวจพบได้ในส่วนของไอเอชวี ตรวจพบทานยาเป็นระยะตรงเวลา และเวลาไม่หยุดยาโดยไม่มีคำแนะนำจากแพทย์ ปริมาณไวรัสในเลือดลดลงจนถึงระดับที่ตรวจพบไม่ได้หรือตรวจไม่พบ
- หากหยุดยาหรือขาดยาแม้เพียงไม่กี่วัน อาจทำให้ไวรัสกลับมาเพิ่มจำนวน (Viral Rebound) และอาจดื้อยา
- การรักษาต่อเนื่องช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคฉวยโอกาส
- ช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูภูมิคุ้มกันกลับมาใกล้เคียงปกติ
คำแนะนำ: ตั้งเวลาเตือน ทานยาให้ตรงเวลา และหากมีผลข้างเคียง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อปรับการรักษา แต่อย่าหยุดยาเอง
ตรวจติดตาม Viral Load ทุก 3–6 เดือน
การตรวจ Viral Load คือ การวัดปริมาณไวรัสในเลือด ซึ่งเป็นเครื่องมือหลักในการประเมินประสิทธิภาพของการรักษาเอชไอวี
- หากผลตรวจแสดงว่า Viral Load ตรวจไม่พบ (น้อยกว่า 200 copies/mL หรือแม้แต่ต่ำกว่า 50 copies/mL ขึ้นกับมาตรฐานแต่ละที่) แสดงว่าการรักษาได้ผลดี
- ติดตามการปฏิบัติทุก 3–6 สัปดาห์ต่อเดือนที่แพทย์สามารถประเมิน และปรับการรักษาหากจำเป็น
คำแนะนำ: อย่าละเลยการนัดตรวจติดตาม แม้จะรู้สึกว่าร่างกายแข็งแรงก็ตาม
แจ้งข้อมูลกับคู่นอนอย่างตรงไปตรงมา พร้อมให้ความรู้เรื่อง U=U
การพูดคุยอย่างเปิดใจกับคู่นอนเรื่องสถานะเอชไอวี เป็นสิ่งสำคัญต่อความสัมพันธ์ และการป้องกันการแพร่เชื้อ
- หาก Viral Load ของคุณมีลักษณะที่ตรวจไม่พบต่อเนื่องในการวินิจฉัย U=U (Undetectable = Untransmittable) อุณหภูมิของร่างกายไวรัสในเลือดต่ำจนตรวจไม่พบ และสามารถถ่ายทอดสัญญาณของเชื้อได้
- การสื่อสารด้วยข้อมูลที่เป็นลักษณะเฉพาะของความสับสน และความเครียดระหว่างคุณกับคู่นอน
คำแนะนำ: สามารถใช้เอกสาร แหล่งข้อมูล หรือให้คู่นอนปรึกษาแพทย์หรือหน่วยงานสนับสนุนเพื่อความมั่นใจ
หากเพิ่งเริ่มยาต้านไวรัส ART ควรงดเพศสัมพันธ์ไม่ป้องกัน จนกว่าจะได้ผลตรวจ Viral Load ว่า ตรวจไม่เจอ ต่อเนื่อง
เมื่อเริ่มทานยาต้านไวรัส ART ใหม่ๆ ร่างกายยังต้องใช้เวลาในการควบคุมไวรัส
- โดยทั่วไปต้องใช้เวลา ประมาณ 3–6 เดือน หลังเริ่ม ART ถึงจะสามารถลด Viral Load จนถึงระดับ Undetectable
- ระหว่างนี้ ควร งดการมีเพศสัมพันธ์แบบไม่ป้องกัน เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ
- หากมีเพศสัมพันธ์ ควรใช้ ถุงยางอนามัย ทุกครั้ง และ/หรือให้คู่นอนรับยา PrEP เป็นการเสริมการป้องกัน
คำแนะนำ: ขอผลตรวจ Viral Load จากแพทย์เพื่อประเมินว่าอยู่ในระดับที่ “ตรวจไม่เจอ” อย่างต่อเนื่องหรือยัง ก่อนจะตัดสินใจเรื่องเพศสัมพันธ์ไม่ป้องกัน
อ่านบทความอื่น ๆ เพิ่มเติม
- ตรวจเอชไอวี : ทำไมต้องตรวจ และตรวจได้ที่ไหนบ้าง?
- เคล็ดลับการใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวี : ดูแลตัวเองให้สุขภาพดีอย่างยั่งยืน
ในปัจจุบันแนวคิด คือ Viral Load ต่ำตรวจวินิจฉัยไม่แพร่เชื้อเป็นข้อเท็จจริงที่คาดว่าจะได้จากวงการแพทย์ทั่วโลก ต่อเนื่อง และต่อเนื่องสามารถกดระดับไวรัสในเลือดของพื้นที่เอชไอวีให้โปรตีนที่ต่ำมากจนสามารถตรวจพบเครื่องมือทางวิถีนี้เรียกว่า Undetectable หรือตรวจดู และเมื่อถึงระดับที่ทราบถึงเชื้อถ่ายทอดเชื้อเอชไอวีชื่อเสียงสัมพันธ์ให้ผู้อื่นได้
ค้นพบว่าไม่พบไวรัสจะไม่ได้หมายถึงการหายขาดจากโรคที่มีความสำคัญต่อการแพทย์สำหรับสุขภาพของเชื้อที่สามารถใช้ชีวิตได้อย่างปกติของคนทั่วไป ตามปกติ สังเกต และสังเกตตัวเองต่อคนรอบข้างการรู้เรื่อง Viral Load และที่สำคัญที่สุดในครัวเรือนของ U=U ที่สำคัญที่สำคัญในการใช้ชีวิตร่วมกับเอไชอวีอย่างมีคุณภาพ และสมุนไพรกระจายสู่ผู้อื่นอีกต่อไป
เอกสารอ้างอิง
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC). HIV Treatment as Prevention (TasP). [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://www.cdc.gov/hiv/risk/art/index.html
- World Health Organization (WHO). Consolidated guidelines on HIV prevention. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://www.who.int
- Avert. What does undetectable mean? [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://www.avert.org/living-with-hiv/undetectable
- สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.). U=U: ตรวจไม่เจอ = ไม่แพร่เชื้อ. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://www.nhso.go.th/page/hiv-aids
- สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). ชีวิตของผู้มีเชื้อ HIV ในวันที่ไวรัสต่ำจนตรวจไม่เจอ. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://www.thaihealth.or.th